سرطان پروستات

سرطان پروستات از سرطان های شایع در مردان است که در غده پروستات اتفاق می افتد، یک غده کوچک گردو مانند در زیر مثانه مردان است وظیفه آن تولید مایع منی، تغذیه و انتقال اسپرم است. سرطان پروستات رشد آرامی دارد و در ابتدا به غدد پروستات محدود می شود، جایی که ممکن است آسیب جدی نداشته باشد. با این حال، درحالی که برخی ازانواع سرطان پروستات ممکن است نیاز به حداقل یا حتی بدون درمان باشند، انواع دیگر تهاجمی هستند و می توانند به سرعت گسترش پیدا کنند.

 

انواع سرطان پروستات

- سرطان پروستات خوش خیم

با افزایش سن ،غده پروستات شروع به بزرگ شدن می کند که به آن هیپر پلازی خوش خیم پروستات می گویند و باعث تغییرات بدخیمی در سلولهای غده پروستات می شود که به آن سرطان پروستات گفته می شود بنابراین هیچ گونه سرطان خوش خیم در پروستات وجود ندارد.

 

- سرطان بدخیم پروستات

دو نوع سرطان بدخیم پروستات وجود دارد: سرطان بدخیم نوع اول اگر چه در آزمایش PSA بسیار بالا می باشد و سرطان بیشتر غده پروستات را گرفتار کرده و سلول ها بسیار بدخیم هستند ولی هنوز سرطان محدود به پروستات است و از پروستات خارج نشده و با درمان جراحی یا رادیوتراپی طول عمر طبیعی خواهند داشت . نوع دوم سرطان بدخیم تر زمانی است که سرطان پیشرفته بوده و از غده پروستات خارج و غدد لنفاوی ، کبد ،ریه و استخوان ها را گرفتار می کند.

 

ابزار های تشخیص

در صورتی که فرد و پزشک او بر مناسب بودن انجام غربالگری سرطان پروستات تصمیم گیرند، احتمالا پزشک یک معاینه فیزیکی انجام داده و در ارتباط با سابقه سلامتی بیمار با او گفتگو می کند. علاوه بر آن، پزشکان یک یا دو آزمایش نیز برای بیمار انجام می دهند که می توانند شامل موارد زیر باشند:

معاینه دیجیتالی مقعدی (DRE): در این معاینه، پزشک یک انگشت خود را که با دستکش پوشانده شده است به درون مقعد بیمار وارد کرده و پروستات او را معاینه می کند.

آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA): این آزمایش خون، سطح PSA را تشخیص می دهد. PSA پروتئینی است که به وسیله پروستات تولید می شود.

اگر سرطان پروستات در مراحل اولیه تشخیص داده شود، زمانی که هنوز به غده پروستات محدود شده است، شانس بیشتری برای درمان موفق وجود دارد.

 

علائم

 سرطان پروستات ممکن است درمراحل اولیه علائمی ایجاد نشود. اما در مراحل پیشرفته تر ممکن است نشانه هایی ازجمله مشکل ادرارکردن،کاهش جریان ادرار، خون در مایع منی، ناراحتی درناحیه لگن ،درد استخوان، و اختلال نعوظ

 

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

درصورت وجود علائم یا نشانه هایی که باعث نگرانی فرد می شود، فرد باید به پزشک مراجعه کند.

 

علل

علت دقیق سرطان پروستات مشخص نیست. به گفته پزشکان سرطان پروستات زمانی شروع می شود که برخی از سلول های پروستات رشد غیر طبیعی داشته باشند. این رشد غیرطبیعی در نتیجه جهش در مولکول های DNA ایجاد می شود. این سلول های غیرطبیعی تومور پروستات را تشکیل می دهند که به بافت های اطراف تهاجم می دهند. در مراحل پیشرفته تر امکان تهاجم با اندام های دیگر نیز وجود دارد که متاستاز گفته می شود.

 

عوامل خطر

عوامل موثر برسرطان پروستات عبارتند از:

سن: خطرابتلا به سرطان پروستات با افزایش سن افزایش می یابد.

نژاد: به دلایل مشخص نشده، مردان سیاه پوست خطر ابتلا به سرطان پروستات بیشتری نسبت به مردان نژادهای دیگر دارند.

چاقی: مردان چاق دارای سرطان پروستات، بیماری آن ها با احتمال بیشتری به یک بیماری پیشرفتع تبدیل می شود.

سابقه خانوادگی: خطر ابتلا به این بیماری در صورت وجود این بیماری در خانواده یا خویشاوند نزدیک بیشتر است.

 

پیشگیری

 خطر ابتلا به سرطان پروستات با رعایت موارد زیر کاهش می یابد:

رژیم غذایی سالم شامل میوه و سبزیجات  -اجتناب ازغذاهای با چربی بالا- مصرف حبوبات – داشتن وزن مناسب –ورزش

 

درمان

- جراحی برداشت پروستات

جراحی سرطان پروستات شامل برداشتن غده پروستات (پروستاتکتومی رادیکال)، برخی بافت های اطراف آن و تعدادی از گره های لنفی می شود. پروستاتکتومی رادیکال می تواند به چندین روش انجام شود:

استفاده از ربات برای کمک در جراحی: در طول جراحی با کمک ربات، ابزارها به یک وسیله مکانیکی (ربات) متصل شده و از طریق چند برش کوچک به درون شکم وارد می شوند. جراح پشت یک کنسول (دستگاه هدایت کننده) نشسته و با استفاده از کنترل های دستی ربات را در حرکت دادن ابزار ها هدایت می کند. پروستاتکتومی رباتیک می تواند جراح را قادر سازد تا به وسیله ابزارهای جراحی نسبت به جراحی کم تهاجم سنتی حرکات دقیق تری را انجام دهد.

ایجاد یک برش بر روی شکم: در حین جراحی رتروپوبیک، غده پروستات از طریق برشی در ناحیه پایینی شکم از بدن خارج می شود.

در ارتباط با مناسب ترین روش جراحی برای خود، با پزشکتان صحبت کنید. پروستاتکتومی رادیکال خطر بی اختیاری ادرار و اختلال نعوظ را به همراه دارد. از پزشک خود بخواهید خطراتی را برای شما توضیح دهد که ممکن است بسته به شرایط، نوع فرایند جراحی، سن، گروه خونی و سلامت عمومی خود با آن ها مواجه شوید.

 

- پرتو درمانی

پرتو درمانی جهت از بین بردن سلول های سرطانی از انرژی پر قدرت استفاده می کند. پرتو درمانی سرطان پروستات می تواند به دو روش انجام شود:

پرتو هایی که از خارج از بدن تابیده می شوند (جریان پرتویی خارجی): در حین پرتو درمانی به وسیله جریان پرتویی خارجی، فرد بر روی یک تخت دراز کشیده و یک دستگاه اطراف بدن او می چرخد. این دستگاه جریان های انرژی پر قدرت را مانند پروتون ها و اشعه های ایکس به سرطان پروستات فرد وارد می کند. فرد معمولا ۵ بار در هفته به مدت چندین هفته تحت جریان های پرتویی خارجی قرار می گیرد.

پرتو هایی که در درون بدن قرار داده می شوند (براکی تراپی): براکی تراپی شامل قرار دادن تعداد زیادی دانه های پرتو زا در بافت پروستات می شود که هر کدام از این دانه ها به بزرگی یک دانه برنج هستند. دانه های پرتو زا میزان کمی تشعشعات را در یک بازه زمانی طولانی مدت آزاد می کنند. پزشک با استفاده از یک نیدل (سوزن) به همراه هدایت تصاویر سونوگرافی دانه های پرتو زا را در پروستات بیمار قرار می دهد. دانه های کاشته شده در نهایت به پرتوزایی خود پایان داده و نیازی به برداشتن آن ها وجود ندارد.

عوارض جانبی پرتو درمانی می توانند علاوه بر علائم مقعدی مانند مدفوع سست یا درد در هنگام دفع مدفوع شامل ادرار دردناک، مکرر یا فوری نیز شوند. همچنین، امکان دارد اختلال نعوظ نیز بروز پیدا کند.

 

- هورمون درمانی

هورمون درمانی، روشی درمانی برای پایان دادن به تولید هورمون مردانه تستوسترون توسط بدن می باشد. سلول های سرطان پروستات برای رشد خود به تستوسترون وابسته هستند. قطع کردن عرضه تستوسترون می تواند سبب مرگ یا رشد آهسته تر سلول های سرطانی شود. گزینه های هورمون درمانی شامل موارد زیر می شوند:

دارو هایی که به تولید تستوسترون توسط بدن پایان می دهند: داروهای شناخته شده به نام آگونیست ها از رسیدن پیام های مبنی بر تولید تستوسترون به بیضه ها جلوگیری می کنند. دارو هایی که معمولا در این نوع هورمون درمانی استفاده می شوند شامل لوپرولید (لوپرون، الیگارد)، گوزرلین (زولادکس)، تریپتورلین (ترلسار) و هیسترلین (وانتاس) می شوند. گاهی اوقات دیگر داروها شامل کتوکونازول و آبیراترون (زایتیگا) می شوند.

دارو هایی که از رسیدن تستوسترون به سلول های سرطانی جلوگیری می کنند: دارو هایی که به ضد آندروژن شناخته می شوند از رسیدن تستوسترون به سلول های سرطانی جلوگیری می کنند. نمونه های این داروها شامل بیکالوتامید (کاسودکس)، نیلوتامید (نیلاندرون) و فلوتامید می شوند. داروی انزالوتامید (اکستاندی) می تواند یک گزینه برای هورمون درمانی هایی باشد که دیگر همچون گذشته موثر نمی باشند.

 

- انجماد بافت پروستات

کرایوسرجری یا همان کرایو ابلیشن شامل انجماد بافت جهت از بین بردن سلول های سرطانی می شود. در حین کرایوسرجری سرطان پروستات، نیدل های کوچکی با استفاده از هدایت تصاویر سونوگرافی به درون پروستات وارد می شوند. گازی بسیار سرد درون نیدل ها قرار داده می شود که سبب انجماد بافت های اطراف می گردد. سپس گازی ثانویه برای گرم کردن دوباره بافت درون نیدل ها قرار داده می شود. چرخه های انجماد و گرم کردن سبب از بین رفتن سلول های سرطانی و مقداری از بافت سالم اطراف آن ها می شود.

تلاش های اولیه برای استفاده از کرایوسرجری جهت درمان سرطان پروستات منجر به مقادیر بالایی از مشکلات و بروز عوارض جانبی غیر قابل قبولی شد. با این حال، تکنولوژی های جدید تر میزان عوارض را کاهش داده، کنترل سرطان را افزایش داده و تحمل این فرایند را آسان تر کرده اند. کرایوسرجری بیشتر به عنوان درمانی نجات بخش برای مردانی استفاده می شود که پرتو درمانی کمکی به آن ها نکرده است.

 

- شیمی درمانی

شیمی درمانی جهت از بین بردن سلول هایی از جمله سلول های سرطانی که به سرعت در حال پیشرفت هستند از دارو ها استفاده می کند. دارو های شیمی درمانی می توانند از طریق یک ورید در بازو، به صورت خوراکی یا به هر دو روش به بیمار داده شوند. شیمی درمانی می تواند گزینه ای درمانی برای مردانی باشد که سرطان از پروستات آن ها به نقاط دوری از بدن انتشار یافته است. همچنین، شیمی درمانی می تواند یک گزینه برای سرطان هایی باشد که به هورمون درمانی پاسخ نمی دهند.

درمان سرطان پروستات بطور متداول در دنیا به دو روش جراحی و رادیوتراپی (براکی تراپی و اشعه درمانی) صورت می گیرد. طول عمر با این ۲ روش درمانی با درجه بسیار کم، طول عمر طبیعی می باشد. عمل جراحی در افراد مبتلا به سرطان پروستات در صورتی که سن آنها بیشتر از ۷۵ سال باشد، نباید صورت گیرد و روش دیگری را باید برای آنها انتخاب کرد.

 

- رادیونوکلاید درمانی (درمان پزشکی هسته ای)

یک درمان هدفمند مبتنی بر بیان آنتی ژن ها بر روی بافت سلول سرطانی است. لوتیشیوم -177 یک ماده رادیواکتیو است که می شود آن را به یک حامل به نام آنتی ژن اختصاصی غشاء پروستات اضافه کنیم. لوتیشیوم -177 یک اتم است که ذرات رادیو اکتیو را ساطع می کند اتم لوتیشیوم که رادیو اکتیو به آن متصل است به تومورپروستات وصل می شود. در بدن ، لوتیشیوم -177 به سلول های خاص تومور متصل می شود و این سلول های سرطانی را از بین می برد. لوتیشیوم -177 PSMA که توسط سلول های تومورجذب نمی شود، بوسیله عرق، بزاق، ادرار و مدفوع از بدن شما خارج می شود.

 

رژیم غذایی

یک مطالعه در سال ۲۰۰۵ نقش رژیم غذایی را در سرطان پروستات بررسی کرد. شواهد بدست آمده از این مطالعات بیان داشتند که برخی مواد غذایی می توانند به کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات کمک کنند. از جمله این مواد غذایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گوجه
• سبزیجات خانواده کلم مانند بروکلی، کلم بروکسل و کلم پیچ
• ماهی
• سویا
• روغن های حاوی اسید های چرب امگا ۳ مانند روغن زیتون

 

این شواهد همچنین بیان داشتند که برخی مواد غذایی می توانند خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند. از جمله این مواد غذایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شیر و محصولات لبنی
• چربی های اشباع مانند مواردی که در محصولات حیوانی یافت می شود.
• گوشت قرمز
• گوشت کبابی