این اسکن جهت بررسی انواع اختلالات غده تیروئید و با استفاده ازTc99m انجام می گیرد. از طریق تصاویر بدست آمده می توان اندازه غده تیروئید، میزان برداشت آن در مقایسه با غدد بزاقی، بررسی گره های تیروئیدی و اختلالات عملکرد آن را ارزیابی نمود. مصرف برخی داروها مانند لوتیروکسین، لیوتیرونین و متی مازول می تواند بر روی اسکن تأثیر بگذارد لذا در صورت نیاز و با تشخیص پزشک، ممکن است نیاز به قطع این داروها باشد. با توجه به نمای اسکن، می توان بین گره های تیروئیدی پر کار (Hot) و یا کم کار (Cold) که نیاز به درمان های متفاوتی دارند، افتراق قایل شد. بررسی توده های گردنی با گسترش به قفسه سینه از دیگر کاربردهای عمده اسکن تیروئید با یُد 131 است. در این روش، 24 ساعت پس از تجویز مقادیر بسیار اندک یُد 131، تصویربرداری از منطقه گردن و قفسه سینه انجام می شود و می توان بافت تیروئیدی گسترش یافته در قفسه سینه را تشخیص داد.
تیروئید، غدهایست که در جلوی گردن شما و زیر حنجرۀ تان قرار دارد. یک تیروئید سالم تقریباً به اندازۀ یک سکۀ کوچک است. معمولاً وجودش از روی پوست قابل تشخیص نیست. تیروئید دو بخش (لوب) دارد. یک بافت ظریف (ایسم Isthmus) این لوبها را از یکدیگر مجزا میسازد.
تیروئید هورمونهای خاصی تولید میکند:
• هورمون تیروئید: هورمون تیروئید توسط سلولهای فولیکولی تیروئید تولید میشود که تنظیم شدت فعالیت سلول های بدن را بر عهده دارد. این هورمون بر ضربان قلب، فشار خون، دما و وزن بدن مؤثر است.
• كلسيتونين (Calcitonin): كلسيتونين توسط سلولهای سی (C) موجود در تیروئید تولید میشود. این هورمون نقش کوچکی در حفظ میزان مناسب كلسيم بدن ایفا میکند.
• خوش خیم: پرکاری ( گواتر سمی ) تیروئید، کم کاری تیروئید ، التهاب تیروئید (تیروئیدیت) ، انواع گواترهای ساده ، انواع ندولهای (گره های ) خو ش خیم،
• بدخیم : انواع سرطانهای تیروئید که ممکن است به صورت گره های تیروئید یا غدد لنفاوی گردنی بزرگ شده تظاهر نمایند.
• پرکاری تیروئید: یک بیماری خوش خیم تیروئید که در آن تیرویئد پرکار شده ، سطح هورمونهای تیروئید در خون بالا می رود. علائم آن : کاهش وزن، طپش قلب، احساس گرما ، لرزش دستها، تعریق و........
• اگر به شما گفته شده دچار تیرتوکسیکوز هستید، منظور این است که غده تیروئید شما فعالیت بیش از اندازه دارد و در صورتی که به درستی درمان نشوید، ممکن است در آینده به سلامتی تان آسیب زند.
• یکی از درمانهایی که برای پرکاری تیروئید به کار می رود در مان با ید رادیو اکتیو می باشد.
• غده تیروئید مقدار زیادی ید برداشت می کند ، پس با دادن ید رادیواکتیو ، مقدار زیادی از آن در تیروئید جمع شده و بافت تیروئید را تحت تابش قرار می دهد.
• باقیمانده ید که توسط غده تیروئید جذب نشده، از طریق ادرار از بدن خارج می شود.
• اگر برای درمان پرکاری تیروئید به تجویز پزشک از داروهایی استفاده می کنید، توصیه معمولا این است که آن ها را چند روز پیش از شروع درمان با ید رادیواکتیو قطع کنید. به علاوه توصیه می شود لااقل به مدت دو روز از خوردن ماهی یا غذاهای دریایی دیگر خودداری کنید.
• هیچ، اما لطفا به دقت به توصیه های پزشک توجه کنید. کافی است سایر اعضای خانواده را در معرض پرتوهای غیرضروری قرار ندهید.
• بله. چند هفته پس از درمان باید به پزشک مراجعه کنید و آزمایش خون انجام دهید. هدف آن است که معلوم شود غده تیروئید شما به درمان پاسخ داده یا خیر.
• طبق همهنگی انجام شده و آمادگی های لازم ، ممکن است پزشک ابتدا میزان درصد جذب ید را در تیروئید با تست جذب ید بسنجد و سپس ید رادیو اکتیو که خوراکی بوده و باید به کمک آب خورده شود، به شما داده خواهد شد.
• میزان ید رادیواکتیو تجویز شده بسته به مورد متفاوت است و این به عهده پزشک است که تصمیم بگیرد به چه میزان ید رادیو اکتیو نیاز دارید.
• اولا عارضه ای برای اطرافیان ندارد ، ولی به هر حال نکات زیر را رعایت نمایید تا افراد دیگر به ویژه کودکان و خانم های حامله در معرض اشعه کمتری قرار گیرند. راحت ترین راه برای کاستن از میزان تابش اشعه به دیگران، کم کردن زمان تماس با آن هاست. به عنوان مثال، از نشستن غیرضروری در کنار دیگران خودداری کنید، به ویژه اگر جای دورتری برای نشستن وجود دارد.
• مدت زمان رعایت این احتیاط ها بسته به میزان رادیواکتیویته است که به بدن شما وارد شده و در هر صورت اطلاعات لازم بسته به وضعیت خود را می توانید از پزشک دریافت کنید.
• از آن جا که تمام ترشحات بدن حاوی مقادیر اندکی ید رادیواکتیو هستند، رعایت احتیاط های زیر لازم است: مایعات بنوشید؛ مرتب استحمام کنید و در توالت پس از اتمام دشتشویی بیشتر آب بریزید.
کانسرهای تیروئید (سرطان تیروئید) شایعترین بدخیمی سیستم غدد درون ریز میباشد.این بیماری اغلب بصورت توده گردن بدون علامت ظاهر می شود و اکثر بیماران شکایتی ندارند و بطور اتفاقی توسط بیمار یا بستگان و دوستان وی پیدا می شود و یا در معاینات پزشکی روتین توسط پزشک تشخیص داده می شود.ممکن است این توده ها همراه با درد، گرفتگی صدا،احساس فشار در گردن و یا ورم توده های لنفاوی گردن نیز باشند.انواع مختلف کانسرهای تیروئید عبارتند از کانسر پاپیلری،کانسر فولیکولر،کانسر مدولاری و کانسر آنا پلاستیک.
تشخیص این بیماری با استفاده از نمونه برداری تیروئید با سوزن باریک انجام مشود(FNA). گاهی از آزمایشات تیروئید، سونوگرافی و اسکن تیروئید نیز برای تشخیص کمک گرفته می شود.استفاده روتین از CTاسکن در تشخیص اولیه کانسر تیروئید توصیه نمی شود.
در نمونه برداری تیروئید از یک سرنگ معمولی جهت نمونه برداری و کشیدن محتویات توده استفاده می شود و نمونه بدست آمده به بخش آسیب شناسی ارسال میشود تا از نظر وجود سلول بدخیم مورد بررسی متخصص آسیب شناسی قرار گیرد.
درمان کانسر تیروئید، جراحی و ید درمانی است. کانسر تیروئید در صورت درمان صحیح اغلب بخوبی کنترل می شود و این درمان مانع از کاهش عمر بیمار می شود.بیشتر از 95% این بیماران در صورت درمان سالها بعد نیز زنده هستند و مشکل عمده ای نخواهند داشت.
درمان کانسر تیروئید با جراحی تیروئید و برداشتن تمام تیروئید شروع می شود.درصورتیکه نمونه برداری اولیه نتیجه قطعی نداشته باشد جراحی در دو مرحله انجام می شود. در مرحله اول توده تیروئیدی حذف می شود و پس از بررسی آسیب شناسی توده فوق، در صورت اطمینان از بدخیم بودن ، بقیه تیروئید نیز جراحی می شود.مهارت و دقت در جراحی تیروئید نقش بسیار مهمی در بهبودی بیمار دارد و جراحی ناقص عموما با عود مکرر بیماری همراه است.در صورتیکه جراحی دو مرحله ای باشد توصیه می شود حتما توسط جراح با تجربه در زمینه تیروئید انجام شود تا از جراحی های بیشتر جلوگیری شود.
پس از تکمیل جراحی تیروئید ، بیمار لازم است به بخش پزشکی هسته ای ارجاع شود تا بقایای میکروسکوبی کانسر تیروئید توسط درمان با ید رادیواکتیو از بین برود.این روش مقداری ید رادیو اکتیو به صورت مایع به بیمار خورانده می شود.ید رادیواکتیو در سلولهای تیروئید و کانسر تیروئید تجمع پیدا میکند و با تشعشع به آنها باعث از بین رفتن این سلولها می شود.
این درمان باعث می شود تا عود بیماری به طور قابل توجهی کاهش یابد و در برخی از بیماران از کاهش طول عمر بیمار جلوگیری میکند. از آنجائیکه تشعشع ماده رادیواکتیو باید محدود شود ، معمولا این بیماران پس از تجویز ید رادیو اکتیو بستری می شوند که معمولا به مدت 2 الی 3 روز طول می کشد تا میزانتشعشع بیمار به حداقل برسد و سپس مرخص شوند.
اتاق این بیماران توسط دوربین مداربسته کنترل میشود ودر صورت نیاز می تواند از طریق دوربین مداربسته با بستگان خود ملاقات نمایند.
یک هفته پس از ترخیص از بیمارستان، بیماران تحت اسکن تمام بدن قرار میگیرند تا محلهای درگیری بدن، توسط کانسر تیروئید مشخص شود و شدت و وسعت درمانهای بعدی معین گردد.
بیماران پس از انجام جراحی و ید درمانی تحت پیگیری و درمان با هورمون تیروئید قرار می گیرند و در صورت نیاز ید درمانی ممکن است تکرار شود.تعداد اندکی از این بیماران ممکن است در طول پیگیری نیاز به رادیوتراپی خارجی نیز داشته باشند و یا به علت عود بیماری تحت جراحی مجدد واقع شوند.برخی از سرطانهای تیروئید مانند مانسر مدولاری و کانسر آنا پلاستیک که کمتر از 10% سرطانهای تیروئید را تشکیل می دهند عمدتا با جراحی و رادیوتراپی درمان می شوند.
نام اختصاری: Urea Breath Test - U.B.T
سایر نام ها: تست تنفسی اوره آز، Ulcer Breath Test، Helicobacter Pylori Breath Test، H. Pylori Urea Breath Test
هلیکوباکتر پیلوری شایع ترین موجود ذره بینی است که جوامع انسانی را در بعد جهانی مبتلا به عفونت ساخته و گفته می شود که بیش از 50درصد از مردم دنیا میزبان این میکرب بیماری زا هستند . این میکروب در محل اقامت طویل مدت خود در معده می تواند باعث بیماریهایی بصورت التهاب حاد و مزمن معده ، زخم پپتیک معده و اثنی عشر شود.
اگر تصور شود كه شما احتمالاً دچار زخم معده هستید، آزمایشهایی باید انجام گردد تا معلوم شود كه آیا معده شما دچار عفونت هلیكوباكترپیلوری (Helicobacter pylori) شده است یا خیر. سه نوع آزمایش برای شناسایی هلیكوباكترپیلوری وجود دارد كه عبارتند از:
نمونهبرداری و آزمایش یك تكه از بافت معده (بیوپسی بوسیله آندوسکوپی)، آزمایش آنتیبادی خون و آزمایش تنفسی.
آزمایش تنفسی (تست تنفسی)
آزمایش تنفسی اوره با استفاده از این واقعیت كه باكتری هلیكوباكترپیلوری موجب ترشح اورهآز میگردد و باعث میشود كه اوره به آمونیاك و دیاكسید كربن تبدیل شود انجام میگردد. برای انجام این آزمایش، از شما خواسته میشود كه به مدت 6 ساعت هیچ چیزی نخورید. سپس یك نوشیدنی حاوی اوره به شما داده میشود كه در آن مقدار خیلی جزئی ماده رادیواكتیو (14C )وجود دارد،حدود نیم ساعت بعد، هوای بازدم تنفسی شما آزمایش میگردد. اگر هلیكوباكترپیلوری در معده شما وجود داشته باشد، اوره تبدیل به آمونیاك و دیاكسید كربن میشود كه از طریق ریههای شما دی اکسید کربن به همراه با مقادیر جزئی رادیواكتیو از راه تنفس خارج میگردد. این ماده رادیواكتیو سپس به وسیله یك دستگاه مخصوص كه در آزمایشگاه وجود دارد، اندازهگیری میشود.
مزیت این آزمایش در این است كه آزمایش راحتی بوده و زمان خیلی كمی برای انجام آن لازم دارد. همانند آزمایش نمونهبرداری، این آزمایش نیز بسیار دقیق بوده و مشخص میكند كه آیا شما در هنگام انجام آزمایش به هلیكوباكترپیلوری فعال مبتلا بودهاید یا خیر. این آزمایش را میتوان در صورت لزوم چندین بار تكرار نمود تا معلوم شود كه آیا بعد از درمان، این عفونت از بین رفته است یا خیر.
• از 6 ساعت قبل از مراجعه ناشتا باشید. هیچ چیز نخورید.
• در صورت مصرف داروهای زیر طبق مدت گفته شده در ذیل قطع گردند:
- کلیه آنتی بیوتیکها و قرص بیسموت به مدت یک ماه قطع گردند.
- داروهای زیر به مدت 2 هفته قطع گردند :
سوکرالفات، امپرازول، پنتوپرازول، رابپرازول، اسموپرازول، لانزوپرازول، دکسلانزوپرازول
• اگر شما در حال حاضر دچار زخم معده یا زخم دوازدهه می باشید.
• اگر شما در گذشته دچار زخم معده یا زخم دوازدهه بوده اید و تا به حال هرگز برای هلیکوباکتر پیلوری مورد آزمون قرار نگرفتید.
• پس از درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری ، تا مطمئن شوید که باکتری وجود ندارد.
اسکن قلب روشی تشخیصی است که به ارزیابی دقیق وضعیت خونرسانی به عضله میوکارد قلب می پردازد و برای تشخیص گرفتگی عروق کرونر کمک کننده است. یک روش تشخیصی غیر تهاجمی می باشد که می توان آن را قبل از آنژیوگرافی انجام داد و ضرورت اقدام تشخیصی یا درمانی مورد نیاز را تعیین کرد. اسکن قلب معمولاً در دو مرحله انجام می شود و بیمار باید در دو روز به بخش پزشکی هسته ای مراجعه کند.این اسکن برای تشخیص تنگی شریان های کرونر قلب در بیمارانی که دچار درد قفسه سینه یا آنژین صدری هستند، بکار می رود. اسکن در دو مرحله استراحت و بعد از استرس با تزریق ماده رادیو اکتیو و در طی یک یا دو روز متوالی صورت می گیرد. با مقایسه تصاویر بدست آمده در حالت استراحت و بعد از استرس، می توان متوجه شد که کدام قسمت از عضله قلب، خون کافی دریافت نمی کند و با آگاهی از اینکه آن قسمت از عضله توسط کدام شریان کرونر خون می گیرد، به طور غیر مستقیم مشخص می شود که آن شریان تنگ بوده و نیاز به اقدامات لازم برای برطرف کردن آن می باشد. از این اسکن برای بررسی میزان بافت زنده عضله قلب پس از وقوع انفارکتوس نیز استفاده می شود. در صورت اثبات زنده نبودن عضله، انجام اقدامات تهاجمی برای باز کردن رگ مسدود فایده ای نخواهد داشت. در این مرکز پزشکی هسته ای اسکن قلب به همراه ارزیابی فونکسیون بطن چپ با استفاده از روش (Gated SPECT) انجام می شود.
در اکثر موارد جهت انجام اسکن، ابتدا مرحله استرس انجام می شود که این امر با ورزش و یا تزریق دارویی که همان اثر را بر روی قلب دارد، صورت می گیرد. برای این کار کنترل فشار خون و گرفتن نوار قلب یعنی مانیتورینگ بیمار الزامی است. در زمانی که قلب به حداکثر استرس رسید، رادیو داروی مربوطه داخل ورید تزریق می شود و به فاصله 15-90 دقیقه بعد بر حسب نوع استرس ، نوع رادیودارو و مرحله اسکن ، تصویربرداری از قلب آغاز می گردد که معمولاً حدود 20 دقیقه طول می کشد. اسکن مرحله استراحت می تواند در همان روز به فاصله حداقل 3 ساعت بعد و یا در روز دیگری انجام شود. در این مرحله، فقط رادیو داروی مربوطه مجدداً داخل ورید تزریق شده و به فاصله 30-90 دقیقه بعد تصویربرداری انجام می-شود.
از حدود 4-6 ساعت قبل از انجام تست ورزش، بیمار باید ناشتا باشد. ممکن است بنا به توصیه پزشک، مصرف برخی داروها از چند روز قبل متوقف شود. بهتر است بیمار کفش راحتی و لباس دو تکه (ترجیحاً پیراهن جلو باز) بر تن داشته باشد. حضور یک همراه برای انجام مرحله استرس، عاقلانه است. برای چسباندن کابل مانیتورینگ قلب به قفسه سینه، بهتر است آقایان موهای این ناحیه را بتراشند. همچنین لازم است بیمار کلیه مدارک پزشکی خود را همراه داشته باشد. چنانچه استرس با داروی دی پیریدامول انجام می شود، باید داروی آمینوفیلین و تئوفیلین از 24 ساعت قبل و مصرف چای و قهوه از شب قبل قطع گردد. چنانچه استرس با تست ورزش یا داروی دوبوتامین انجام می شود، باید داروی ایندرال، آتنولول یا پروپرانولول از 48 ساعت قبل قطع گردد. داروی دیلتیازیم، نیتروکانتین، متورال، آمیلودیپین، ایزوسور باید، وراپامیل و کوردیپین نیز باید از 24 ساعت قبل قطع گردد. در صورت ابتلا به دیابت، مشکلات زانو و لگن، تنگی نفس و یا بیماری های ریوی، باید کارشناس مربوطه را در جریان قرار دهید. همچنین اگر باردار و یا تحت درمان بیماری خاصی هستید نیز پزشک را مطلع سازید.
با اتصال کابل مانیتورینگ قلب هنگام تصویربرداری و ضمیمه نمودن اطلاعات مربوط به فاصله دو ضربان قلب، به طور مجزا می توان به اطلاعاتی نظیر حجم انتهای دیاستول، حجم انتهای سیستول، Ejection Fraction و همچنین اختلالات حرکت دیواره قلب دست پیدا کرد. کلیه بیماران که برای اسکن قلب به این مرکز پزشکی هسته ای مراجعه می کنند، اطلاعات مربوط به فونکسیون قلب را نیز به همراه یافته های پرفیوژن آن، جهت گزارش به پزشک معالج دریافت خواهند کرد.
انجام آن در خانم های باردار ممنوع است.
تمامی مدارک پزشکی ، تصاویر و گزارش بررسی های مربوط به خود را همراه داشته باشید.
از آوردن همراه بیش از یک نفر در روز اسکن خودداری کنید. از به همراه داشتن بانوان باردار یا کودکان در روز اسکن خودداری کنید.
انجام اسکن قلب دو روز وقت شما را می گیرد آوردن یک نفر همراهی الزامی است.
مراحل انجام کار برای شروع اسکن:
نصب آنژیوکت توسط پرستار
بیمار سپس به اتاق استرس میروید تا مورد استرس دارویی یا استرس فیزیکی قرار گیرید.
در مرحله Rest فقط رادیو دارو تزریق شده و حدودا یک ساعت بعد همانندمرحله Stress تصویربرداری انجام میشود.این مرحله نیاز به آمادگی خاصی نیست.کافیست بیمار سه ساعت ناشتا باشد.
درحین تصویربرداری بیمار بایستی بدون حرکت و آرام روی تخت دراز بکشد.همچنین در طول مدت تصویربرداری صحبت نکند و به آرامی نفس بکشد و حتی الامکان از عطسه زدن و سرفه کردن پرهیز نماید.
هرگونه حرکت در حین تصویربرداری باعث خرابی تصویر شده و ممکن است موجب تکرار تصویربرداری و گاها بروز خطای تشخیصی شود.
تصویربرداری قلب در دو روز جداگانه انجام می شود.
در مجموع کلیه مراحل اسکن از زمان ورود تا تکمیل و خروج از موسسه 3 الی 4 ساعت به طول می انجامد.
این اسکن جهت بررسی خونرسانی نسج ریه بکار می رود. هر عاملی که باعث کاهش خونرسانی نسج ریه شود، به صورت نقص پرفیوژن در اسکن مشاهده خواهد شد. از شایع ترین کاربردهای آن اثبات یا رد آمبولی ریه در بیمارانی می باشد که به دنبال اعمال جراحی، یا بی حرکتی طولانی دچار علائم حاد تنفسی می شوند. معمولاً اسکن پرفیوژن ریه در این موارد به همراه اسکن ونتیلاسیون ریه انجام می شود ولی در اغلب مراکز به دلیل موجود نبودن رادیو داروی مناسب برای اسکن ونتیلاسیون ریه، اسکن پرفیوژن به تنهایی و مقایسه آن با رادیوگرافی ساده ریه از دقت تشخیصی قابل قبولی برخوردار می باشد. کاربرد دیگر آن بررسی کمّی میزان پرفیوژن هر یک از لوب ها و یا سگمان های ریه می باشد که قبل از عمل جراحی برداشتن قسمتی از ریه، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. این اسکن نیاز به آمادگی خاصی ندارد و تصویربرداری بلافاصله بعد از تزریق انجام می شود.
پس از تزریق وریدی رادیو داروی مناسب در حالی که بیمار بر روی تخت دراز کشیده، تصاویر از زوایای مختلف از ناحیه قفسه سینه جهت بررسی نحوه توزیع رادیو دارو در ریه ها، گرفته می شود. اسکن پرفیوژن ریه حدود 15-20 دقیقه طول خواهد کشید.
جهت انجام اسکن آمادگی خاصی لازم نیست. ولی چون مقایسه اسکن با رادیوگرافی ریه ها ضروری است، بهتر است بیمار رادیوگرافی جدید خود را همراه داشته باشد.
سه ساعت پس از تزریق ماده رادیو دارو مناسب که در استخوان های سراسر بدن جذب می شود، تصویربرداری از استخوان ها انجام می گیرد. کمترین تغییر در میزان استخوان سازی که در اثر بیماری ها و ضایعات مختلف ایجاد می شود مانند شکستگی های مخفی، تومورها و عفونت ها، پیش از آنکه در رادیوگرافی نمایان شود توسط اسکن استخوان قابل تشخیص می باشد. معمولاً تصویربرداری در نماهای قدامی و خلفی انجام می شود ولی گاهی ضرورت دارد اسکن از زوایای دیگری هم انجام شود و یا از آن ناحیه به روش توموگرافیک (SPECT) تصویربرداری انجام شود. برای انجام این اسکن آمادگی خاصی لازم نیست اما بهتر است در فاصله حدود 3 ساعت بین تزریق و انجام تصویربرداری، شخص مایعات بنوشد تا رادیو دارویی که جذب استخوان نشده، سریع تر از بدن دفع گردد.
با تصویربرداری از سرتاسر اسکلت بدن کلیه اختلالاتی که ممکن است هنوز در رادیوگرافی ساده دیده نشود، می توان مشخص نمود. از کاربرد معمول این اسکن بررسی تومورهای اولیه استخوانی، متاستازهای استخوانی، استئومیلیت (عفونت استخوان)، بیماری های التهابی مفاصل، شکستگی های پنهان استخوان، و میزان تأثیر درمان (مانند پرتو درمانی و شیمی درمانی) و....می باشد. در واقع حساسیت این روش برای پیدا کردن ضایعات استخوانی در همان مراحل ابتدایی بسیار بالا می باشد.
قبل از تصویربرداری از بیمار خواسته می شود که مثانه خود را خالی کرده و همچنین اشیای فلزی مانند سکه، کلید و سگک کمربند را از خود جدا کند. سپس بر روی تخت دراز کشیده، تصویربرداری از سر تا پا هم در نمای قدامی و هم در نمای خلفی انجام می شود. فرآیند تصویربرداری حدود 20-40 دقیقه زمان می برد.
انجام آن در خانم های باردار ممنوع است.
نباید در فاصله زمانی 24 ساعت قبل از انجام اسکن استخوان مواد حاجب رادیو لوژی دریافت شود.
لباس راحت بپوشید به گونه ای که راحت خارج شود.
اگر اسکن برای کودک شما انجام می شود می توانید کودک خود را تا اتاق اسکن همراهی کنید و بهتراست وسایل موردکودک را با خود بیاورید.
لازم نیست روز اسکن ناشتا باشید.
تمامی مدارک پزشکی، تصاویر و گزارش بررسی های مربوط به خود را همراه داشته باشید.
از آوردن همراه بیش از یک نفر در روز اسکن خودداری نمایید. از به همراه داشتن بانوان باردار و کودکان زیر 12 سال در روز اسکن خودداری کنید.
پرستار از بیمار جهت تزریق رادیو دارو رگ گیری میکند و 3 تا 4 ساعت پس از تزریق رادیو دارو تصویر برداری انجام می شود. سپری شدن این زمان برای رسیدن به کیفیت بهتر تصویر لازم است. گاه بنا بر نظر پزشک در حین تزریق دارو تصویربرداری انجام میشود. این تصویربرداری اولیه حدود 15 دقیقه به طول می انجامد و بعد از آن تا تصویربرداری نهایی حداقل سه ساعت زمان لازم است. درحین تصویربرداری بیمار بایستی بدون حرکت و آرام روی تخت دراز بکشد. هرگونه حرکت در حین تصویربرداری گاها موجب خطای تشخیصی می شود.
در مجموع کلیه مراحل اسکن از زمان ورود تا تکمیل و خروج از موسسه 5 الی 6 ساعت طول می انجامد.
نکات ایمنی قابل توجه پس از تزریق رادیو دارو:
پس از انجام اسکن آب و مایعات مصرف کنید ودر فواصل نزدیک مثانه خود را خالی کنید.
از مواجهه با کودکان زیر 2 سال و خانمهای باردار تا 16 ساعت پس از اسکن اجتناب کنید.
از تردد در راهروها و اتاق های بخش اکیدا اجتناب کنید.
در صورت شیردهی به شیرخوار این کار باید تا 24 ساعت به تاخیر افتد.
برخی از بیماری های مغزی، اختلالات آناتومیک ایجاد نمی کند بلکه اختلالات عملکرد یا متابولیسم در قسمتی از مغز به وجود می آورد. از آنجا که میزان متابولیسم نواحی مختلف مغز، کاملاً متناسب با میزان جریان خون آن نواحی است، بنابراین می توان با استفاده از دستگاه گاما کمرای SPECT، جریان خون نواحی مختلف مغز را به تصویر کشید و از این طریق اختلالات متابولیسم آن نواحی را به طور غیر مستقیم، بررسی نمود. از جمله بیماری هایی که SPECT مغز در تشخیص آن ها کاربرد دارد، می توان به موارد زیر اشاره کرد.
برای انجام اسکن لازم است بیمار 20 دقیقه قبل از تزریق دارو، در محیطی آرام و کم نور استراحت نموده و پس از 40 دقیقه، تصویربرداری انجام خواهد شد.
شایعترین توده خوش خیم کبدی همانژیوم ، یک توده عروقی خوش خیم می باشد که معمولاً بدون علامت بوده ونیاز به درمان خاصی ندارد. در ضمن نمونه برداری از آن خطر خونریزی را هم به دنبال دارد. از اختصاصی ترین روشهای تشخیصی تقریباً قطعی اثبات ماهیت این توده از نظر همانژیوم این اسکن می باشد. بیمار نیاز به آمادگی خاصی نداشته، پس از گرفتن مقداری از خون بیمار و اتصال تکنسیم به گلوبولهای قرمز بیمار ، دوباره به بیمار تزریق می گردد. تصویربرداری حدود 10 دقیقه و 2 ساعت بعد انجام شده و گاهی نیاز به گرفتن تصاویر تأخیری تر نیز می باشد. تصویربرداری به روش اسپکت علاوه بر اینکه حساسیت این روش را برای تشخیص ضایعات کو چک ومرکزی کبد افزایش می دهد در تعیین محل دقیق تر ضایعه کمک می کند.
در بعضی از بیماریها به خصوص بیماریهای خونی ( مانند ITP) که تعداد پلاکتهای خون به دلیل وجود بافت طحالی کاهش پیدا می کند، پیدا کردن بافت باقیمانده طحالی پس از بردان طحال توسط جراحی بسیار مهم می باشد. برای پیدا کردن بافتهای طحالی باقیمانده یا طحال فرعی از اسکن گلوبول قرمز دناتوره استفاده می شود.
در خونریزیهای دستگاه گوارش تحتانی ، جهت بررسی وجود خونریزی فعال وتعیین حدود ناحیه خونریزی کننده از اسکن RBC استفاده می شود. بیمار نیاز به هیچگونه آمادگی ندارد. پس از تزریق رادیودارو تصویربرداری از ناحیه شکم ولگن ابتدا به صورت دینامیک زیر دستگاه دوربین گاما به مدت 30 تا 60 دقیقه انجام می شود. تصاویر تأخیری در ساعتهای بعدی گرفته می شود. حتی گاهی اوقات نیاز به مراجعه در روز بعد و گرفتن تصویر 24 ساعته نیز می باشد.
اسکن گالیوم به طور عمده در بررسی برخی بیماری های عفونی خاص و تومورها کاربرد دارد. برخی از عفونت ها ممکن است بعد از درمان، همچنان در مرحله نهفته باقی بمانند که متأسفانه علائم آزمایشگاهی و رادیولوژیک ظاهراً بهبودی را نشان می دهند در حالی که بیماری ادامه دارد و منجر به از دست رفتن عملکرد عضو درگیر می شود. اسکن گالیوم در این موارد کمک کننده است و با یافتن کانون های مخفی در بدن، نقش بسزایی در بهبودی بیماران دارد. در شرایطی خاص برخی تومورها، بعد از شیمی درمانی یا رادیوتراپی همچنان در تصاویر رادیولوژیک پابرجا هستند در حالی که دارای سلول های زنده نمی باشد. افتراق این تومورها از تومور حاوی سلول های زنده با انجام اسکن گالیوم امکان پذیر می باشد که موجب می شود از انجام اقدامات درمانی اضافی و بیهوده، پیشگیری گردد. تصویربرداری 2-3 روز بعد از تجویز داخل وریدی Ga-67 انجام می شود و چون دفع این ماده از طریق روده ها می-باشد، بهتر است در این روزها بیمار از داروهای ملین استفاده نماید.
برای انجام این اسکن ابتدا تزریق رادیو دارو به صورت وریدی انجام می شود. تصویربرداری برای تشخیص وجود عفونت، 24 ساعت بعد و برای تشخیص تومور، 48 ساعت بعد انجام می شود که حدوداً 30-90 دقیقه به طول می-انجامد. ممکن است از بیمار خواسته شود تا 24 ساعت بعد از انجام اولین اسکن، جهت گرفتن تصاویر تکمیلی مجدداً مراجعه کند.
دفع گالیوم از بدن عمدتاً از طریق روده ها صورت می گیرد بنابراین بهتر است قبل از انجام اسکن از داروهای ملین برای تخلیه روده ها استفاده شود تا اختلالی در تشخیص ضایعات درون شکم ایجاد نشود.
بیمارانی که به دلیل انسداد مجاری اشکی، دچار اشک ریزش دائم از چشم ها هستند نیاز به بررسی و انجام اقدامات درمانی خاص دارند. انسداد می تواند در قسمت های مختلف مجرای اشکی باشد که تشخیص آن توسط روش های پزشکی هسته ای، به سادگی قابل انجام است. با چکاندن یک قطرهTc99m در هر چشم و انجام تصویربرداری می توان در کمتر از 30 دقیقه، وجود یا عدم وجود انسداد و همچنین محل آن را مشخص نمود.
ابتدا مقدار بسیار اندکی رادیو دارو که با آب ترکیب شده (1 تا 2 قطره)، در هر یک از چشم ها چکانده می شود. سپس بیمار بر روی صندلی در جلوی دروبین گاما می نشیند یا روی تخت دراز می کشد. از بیمار خواسته می شود تا سر خود را ثابت نگه دارد تا تصویربرداری انجام شود. اسکن مجاری اشکی حدود 30-45 دقیقه طول می کشد.
التهاب حاد کیسه صفرا (کله سیستیت حاد) در اغلب موارد نیاز به جراحی فوری دارد که تشخیص آن با معاینه و سونوگرافی همواره مقدور نمی باشد. از این اسکن برای قطعی کردن تشخیص در موارد مشکوک استفاده می گردد. اسکن مجاری صفراوی، انسداد مجرای خروجی کیسه صفرا در اثر التهاب، عفونت و یا سنگ را نشان می دهد. همچنین این اسکن برای تشخیص التهاب مزمن کیسه صفرا ، عوارض پس از جراحی های مجاری صفراوی، افتراق انواع زردی نوزادان و تشخیص برخی ضایعات فضاگیر کبد بکار می رود. در صورت نمایان شدن کیسه صفرا می توان با گرفتن تصاویر پس از مصرف غذای چرب، شدت انقباض کیسه صفرا را نیز مشخص نموده و از این طریق به اختلال عملکرد کیسه صفرا پی برد. انجام این اسکن معمولاً نیاز به آمادگی دارد. به عنوان مثال 4 ساعت ناشتا بودن برای بررسی التهاب کیسه صفرا و یا مصرف فنوباربیتال قبل از بررسی زردی نوزادان لازم است.
مقدار کمی رادیو دارو به صورت وریدی تزریق می شود که از طریق کبد و مجاری صفراوی دفع شده و به داخل روده ها می ریزد. در حالی که بیمار بر روی تخت دراز کشیده است دوربین گاما در قسمت جلوی شکم در ناحیه کبد قرار گرفته و از حرکت رادیو داروی تزریق شده در کبد، مجاری صفراوی و کیسه صفرا تا تخلیه آن به داخل روده باریک تصویربرداری می کند.
زمان انجام اسکن حدود 5/1-4 ساعت است.
بیمار باید 4 ساعت قبل از شروع اسکن ناشتا باشد و مصرف برخی داروها نظیر مورفین ممنوع می باشد. در صورتی که فرد باردار است باید کارشناس را مطلع نماید.
یکی از بیماری های خاموش اما آزار دهنده به خصوص در سنین میانسالی، پر کاری پاراتیروئید می باشد که متأسفانه تشخیص صحیح آن اغلب به تأخیر می افتد و بیمار با عوارض جبران ناپذیری دست به گریبان خواهد بود. تشخیص اولیه پر کاری پاراتیروئید با آزمایشات خون صورت می گیرد اما با توجه به اینکه چهار عدد غده پاراتیروئید در جلوی گردن معمولا در پشت غده تیروئید قرار دارند، گاهی یافتن مکان دقیق غده درگیر مشکل می باشد که با انجام اسکن پاراتیروئید، مکان غده درگیر به خوبی شناسایی می شود. این اسکن در دو مرحله، با فاصله زمانی 2 تا 3 ساعت انجام می گیرد.
اسکن پاراتیروئید جهت تشخیص و تعیین محل غده پاراتیروئید پر کار انجام می شود. غدد پاراتیروئید 4 عدد هستند که در بالا و پایین لوب های راست و چپ تیروئید در جلوی گردن قرار گرفته اند. تعیین محل غده پر کار عمل جراحی آن را بسیار آسان می نماید.
برای انجام این اسکن ابتدا رادیو دارو به صورت وریدی تزریق می شود و در فواصل 10 دقیقه، 2 ساعت و گاهی 3 ساعت از جلوی گردن و قفسه سینه بیمار تصویربرداری انجام می شود. گاهی لازم است اسکن تیروئید هم برای مقایسه با تصاویر اسکن پاراتیروئید انجام شود. همچنین گاهی به کار بردن روش SPECT برای افزایش دقت تشخیص ضرورت پیدا می کند.
در بیماریهای مختلف از جمله دیابت ممکن است تخلیه معده به تأ خیر افتاده و بیمار با علائم سوء هاضمه مراجعه کند که تشخیص آن از علل دیگر ایجاد کننده علائم با سایر روش های تصویربرداری امکان پذیر نیست. با انجام اسکن تخلیه معده، فیزیولوژی معده و عملکرد آن به آسانی قابل بررسی است. جهت انجام این اسکن، بیمار با مصرف مقداری ماده غذایی استاندارد و نشان دار شده با ماده رادیو اکتیو بی ضرر، مورد تصویربرداری در فواصل زمانی مختلف قرار می گیرد. قبل از انجام اسکن، بیمار باید ناشتا باشد و از چند روز قبل داروهایی که در عملکرد طبیعی معده مؤثر هستند، قطع نماید. بیمار تا 4 ساعت در مرکز برای تصویربرداری حضور خواهد داشت.
یکی از مشکلاتی که پزشکان در کلینیک با آن روبه رو می شوند، تشخیص افتراقی علل مختلف ایجاد کننده درد حاد بیضه می باشد. به خصوص تشخیص پیچ خوردگی بیضه (Torsion) از سایر علل، حائز اهمیت فراوانی است زیرا در صورت عدم تشخیص به موقع و انجام اقدامات لازم، منجر به قطع خونرسانی به بافت بیضه و در نهایت از بین رفتن آن می شود. اسکن ایزوتوپیک بیضه می تواند منجر به تشخیص زود رس و حفظ حیات این عضو گردد. اسکن به سادگی قابل انجام بوده و تصویربرداری بلافاصله بعد از تزریق، آغاز می شود.
برای انجام این اسکن ابتدا مقدار کمی رادیو دارو به صورت وریدی تزریق می شود. سپس تصویربرداری با استفاده از دوربین گاما از چگونگی جریان خون و توزیع این ماده در مدت زمان 30-60 دقیقه انجام می گیرد.
برای انجام اسکن بیضه، آمادگی خاصی لازم نیست.
این اسکن برای تومورهای که به طور عمده خاستگاه این تومورها زنجیره های عصبی و قسمت مرکزی غده فوق کلیه می باشند. قبل از انجام اسکن بیمار نیاز به آمادگی خاص دارد از جمله قطع برخی داروها از چند روز قبل از اسکن و مصرف داروی لوگل جهت حفاظت تیروئید از ید رادیو اکتیو. تصویربرداری معمولاً از 3-5 روز بعد از تزریق شروع شده و گاهی نیاز به تصاویر تأخیری در روزهای بعدی می باشد. از این رادیو دارو با مقادیر زیاد جهت درمان این تومورها نیز استفاده می شود.
یکی از مشکلاتی که پزشکان در کلینیک با آن روبه رو می شوند، تشخیص افتراقی علل مختلف ایجاد کننده درد حاد بیضه می باشد. به خصوص تشخیص پیچ خوردگی بیضه (Torsion) از سایر علل، حائز اهمیت فراوانی است زیرا در صورت عدم تشخیص به موقع و انجام اقدامات لازم، منجر به قطع خونرسانی به بافت بیضه و در نهایت از بین رفتن آن می شود. اسکن ایزوتوپیک بیضه می تواند منجر به تشخیص زود رس و حفظ حیات این عضو گردد. اسکن به سادگی قابل انجام بوده و تصویربرداری بلافاصله بعد از تزریق، آغاز می شود.
برای انجام این اسکن ابتدا مقدار کمی رادیو دارو به صورت وریدی تزریق می شود. سپس تصویربرداری با استفاده از دوربین گاما از چگونگی جریان خون و توزیع این ماده در مدت زمان 30-60 دقیقه انجام می گیرد.
برای انجام اسکن بیضه، آمادگی خاصی لازم نیست.
هدف از انجام این اسکن عمدتاً دو مورد ذیل می باشد:
بررسی مسیر درناژ لنفاوی اندامها ( دستها و پاها) و غدد لنفاوی در زمان تورم اندامها
تعیین گره پیشاهنگ در تومورها
لنفادم بیماری خاص دستگاه لنفی بدن است که به صورت تورم اندامها (دستها و پاها) خود را نشان میدهد و معمولا به دنبال جراحی های زیر بغل یا کشاله ران اتفاق می افتد ولی انواع اولیه (بدون علت مشخص) آن هم وجود دارد.
لنفادم اولیه معمولا در سنین جوانی اتفاق افتاده و با تورم پیشرونده اندامها همراه است. افتراق این بیماری از سایر علت تورم اندامها بسیار مهم است.
لنفوسینتی گرافی یک روش بسیار ساده برای تشخیص قطعی لنفادم است. در این روش مقدار اندکی ماده رادیو اکتیو در بین انگشتان دست یا پا تزریق شده و تصویربرداری از بیمار حدود یک ساعت بعد انجام میشود. این روش میتواند در تشخیص و پیگیری لنفادم کمک شایانی بکند
سرطان پستان یکی از شایعترین سرطانهای زنان است و تخمین زده میشود از هر 9 زن یکی مبتلا به این سرطان خواهد شد.یکی از مراحل درمانی در سرطان پستان مرحله بندی زیر بغل است به این مفهوم که باید مشخص شود آیا سرطان پستان به زیر بغل و لنف نودهای آن گسترش یافته اند یا خیر. در گذشته مرحله بندی با برداشتن تمام لنف نود های زیر بغل همراه بود که عوارض بسیار زیادی از جمله لنفادم اندام را به همراه داشت. در سالهای اخیر با استفاده از مواد رادیواکتیو اولین گره لنفی در مسیر لنفاوی سرطان پستان را یافته و فقط این لنف نود را (که به گره لنفی پیشاهنگ معروف است)را برداشته و مورد بررسی قرار میدهند . در صورت عدم درگیری این لنف نود بقیه زیر بغل دست زده نمیشود. برای انجام بیوپسی گره لنفی پیشاهنگ معمولا بیمار در روز قبل از جراحی به مرکز پزشکی هسته ای مراجعه کرده و ماده رادیواکتیو در محل تومور تزریق میگردد. تصویر برداری 30 دقیقه تا یک ساعت بعد محل بیوپسی گره لنفی را در زیر بغل نشان میدهد.
اختلالات حرکتی مری علاوه بر ایجاد درد قفسه سینه، ممکن است منجر به بازگشت محتویات معده به مری شده و حتی باعث ورود آن به مجاری تنفسی گردد. اسکن ترانزیت مری در نشان دادن اختلالات حرکتی مری نقش بسیار مهمی دارد. از محاسن این اسکن در مقایسه با سایر روش ها، سهولت انجام و تشعشع بسیار اندک به بیمار می باشد. جهت انجام این اسکن نیاز به ناشتایی از شب قبل و عدم مصرف داروهای تأثیر گذار بر حرکت مری می باشد. انجام اسکن ساده بوده و تصویربرداری معمولاً بعد از مصرف 10 سی سی آب حاوی ماده رادیو اکتیو، آغاز می شود.
در بعضی موارد افراد مبتلا به برگشت محتویات معده به داخل مری هستند که باعث درد وسوزش قفسه سینه و التهاب مری و... می شود. از این اسکن برای بررسی انی مورد استفاده می شود. بیمار باید 4 ساعت ناشتا باشد. به بیمار حدود 120 تا 150 میلی لیتر آب پرتقال مخلوط شده با کمی رادیوایزوتوپ داده شده و سپس در حالت خوابیده تصویر برداری از معده و مری انجام می شود.
برای بررسی وجود ارتباطهای عروقی شریانی-وریدی مادرزادی یا اکتسابی که در داخل قلب یا ریه ممکن است وجود داشته باشد از رادیوایزوتوپها از جمله Tc99m-MAA استفاده می شود. شدت میزان شنت هم با این روش سنجیده می شود.
در بیماریهای مختلف مانند التهابها، رادیوتراپی ، بیماریهای روماتولوژیک (مانند شوگرن) و... ممکن است غدد بزاقی درگیر شوند. در این موارد فعالیت ترشحی بزاقی مختل می شود. بررسی فعالیت تر شحی غدد بزاقی در این اختلالات و همچنین بررسی پاسخ به درمان توسط اسکن غدد بزاقی امکان پذیر می باشد. در این اسکن پس از تزریق وریدی تکنسیم تصویبرداری از غدد بزاقی زیر دستگاه دوربین گاما انجام می شود. در دقیقه 15 تا 20 بیه بیمار آبلیمو داده شده تا تشرح بزاق تحریک شده و کل مطالعه حدود 40 دقیقه طول می کشد.
مهمترین کاربرد این اسکن، پیگیری بیماران مبتلا به سرطان های تیروئید می باشد که علاوه بر تست های خونی، رادیوگرافی قفسه سینه و سونوگرافی گردن، مورد استفاده قرار می گیرد. پس از انجام یُد درمانی، اسکن تمام بدن با یُد در نشان دادن وسعت درگیری بافت ها و اعضای بدن نقش عمده ای داشته و در تعیین نحوه درمان در آینده از اهمیت بسزایی برخوردار است. اسکن تمام بدن با یُد معمولاً پس از قطع داروهای لوتیروکسین یا لیوتیرونین به مدتی معین و 48-72 ساعت پس از مصرف ید رادیو اکتیو، انجام می شود. در شرایط خاص، ممکن است به تصاویر تأخیری تر هم نیاز باشد.
گیرنده های سوماتواستاتین در برخی از تومورهای نسج نرم مانند تومورهای نورو آندکرین، هیپوفیز، پانکراس، لنفوم ها ، کارسینوئید، کارسینوم مدولاری تیروئید و نوروبلاستوما حضور دارند. بنابراین با تزریق داروی اوکترئوتاید که جذب گیرنده های مذکور می شود، می توان به وجود و محل برخی از تومورها در داخل بدن و نیز میزان گسترش یا متاستاز آن ها پی برد. تصویربرداری از تمام بدن، 4-2 ساعت پس از تزریق داخل وریدی انجام می شود و از نواحی مشکوک باید به روش SPECT اسکن انجام شود. از این تصویربرداری برای بررسی پاسخ به درمان از جمله کموتراپی نیز می توان استفاده کرد.
دیورتیکول مکل یکی از علل خونریزی های گوارشی و دردهای شکمی به خصوص در سنین کودکی می باشد. این بیماری به دلیل وجود بافت های نابجای معده در قسمتی از روده کوچک است که با ترشح اسید، باعث ایجاد زخم در روده کوچک و خونریزی آن می شود. با انجام اسکن مکل، تشخیص این بیماری به سادگی امکان پذیر است. با انجام این اسکن می توان بافت معده نابجا را در روده کوچک مشاهده نمود که با برداشتن این بافت، بیماری درمان خواهد شد. جهت انجام این اسکن، نیاز به ناشتایی ۴-۱۲ ساعته می باشد و توصیه می شود که از ۳ روز قبل از انجام اسکن، بیمار قرص سایمترین مصرف کند که باعث افزایش دقت تشخیصی اسکن می شود. تصویربرداری همزمان با تزریق انجام گرفته و حدود ۱ ساعت زمان می برد.
اسکنDMSA برای ارزیابی اندازه ،شکل و موقعیت کلیه ها ، وجود ضایعه در کلیه ها به دنبال عفونت های اداری یا مشکلات کلیوی استفاده میشود. عفونت های کلیه در مواردی، علائم بالینی واضحی ندارند یعنی حالت پنهان دارند. عفونت مزمن، آهسته و در طی سالیان منجر به از دست رفتن کلیه ها می شود بنابراین تشخیص و درمان صحیح آن در مراحل اولیه بیماری، نقش مهمی در آینده بیمار دارد. یکی از روش هایی که می توان به وسیله آن، عفونت کلیه را در مراحل اولیه شناسایی کرد اسکن کورتکس کلیه با رادیو داروی DMSA می باشد. حساسیت این اسکن برای بررسی درگیری کلیه در انواع عفونتهای ادراری و افتراق آن از عفونت دستگاه ادراری تحتانی از بقیه روشهای تصویربرداری دیگر بیشتر می باشد. از کاربردهای دیگر اسکن DMSA پیگیری بیماران دچار آسیب های کلیه ناشی از ضربه، یافتن محل کلیه نابجا، و اثبات یا رد Single Kidney می باشد.
لباس راحت بپوشید به گونه ای که بتوان آنرا براحتی از تن خارج کرد.
لازم نیست روز اسکن ناشتا باشید.
باید قبل از اسکن مقدار کافی آب ومایعات دیگر مصرف کنید.
اگر اسکن برای کودک شما انجام می شود لازم است با وی در مورد عدم حرکت در هنگام تصویربرداری صحبت کنید.
در برخی موارد برای انجام اسکن در کودکان لازم است به وی داروهای خواب آور داده شود.
همه مدارک مربوط به بیماری سیستم ادراری را به همراه داشته باشید.
اسباب بازی و مواد خوراکی دلخواه کودک خود را به همراه داشته باشید تا بدین وسیله همکاری کودک در حین تصویربرداری افزایش یابد.
انجام این اسکن برای خانم های باردار ممنوع است.
پرستار از بیمار جهت تزریق رادیو دارو رگ گیری میکند. رگ گیری جهت تزریق رادیو دارو به داخل رگ بیمار نیاز است. 2 تا 3 ساعت بعد بیمار برروی تخت دستگاه تصویربرداری به حالت به پشت خوابیده و تصویربرداری انجام میشود.تصویربرداری حدود 15 دقیقه طول می کشد و در تمام این مدت باید بیمار در حالت خوابیده به پشت برروی تخت دستگاه قرار گیرد.
گاه لازم است برای تصویربرداری از کودکان شربت ها وداروهای خواب آور استفاده شود.این کار توسط پرستا ردر حدود 2 ساعت بعد از تزریق رادیو دارو انجام می شود.
روشی تشخیصی است که به منظور بررسی عملکرد و خونرسانی کلیه مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین در بیماران پیوند کلیه جهت بررسی وضعیت پیوند کاربرد دارد. کاربردهای دیگر اسکن کلیه عبارتند از بررسی انسداد در مسیر دفع ادرار، تشخیص فشار خون های ناشی از تنگی شریان کلیه و تشخیص عوارض کلیه های پیوندی.
روش انجام اسکن بر اساس سابقه کلینیکی و شرایط فیزیکی بیمار، ممکن است تا حدودی متفاوت باشد. از بیمار خواسته می شود که قبل از شروع اسکن، مثانه خود را تخلیه کند سپس بر روی تخت دراز بکشد و در حالی که دوربین زیر تخت قرار می گیرد (بهتر است کلیه ها از پشت اسکن شوند) مقدار کمی رادیو دارو به صورت وریدی تزریق می شود و بدین ترتیب از جریان خون کلیه ها و همچنین نحوه جذب و دفع رادیو دارو تصویربرداری انجام می شود.
این اسکن حدود 30-40 دقیقه به طول می انجامد.
از بیمار خواسته می شود که قبل از انجام اسکن مایعات فراوان بنوشد مگر اینکه پزشک، او را از این امر منع کرده باشد. ممکن است لازم باشد برخی داروها نظیر داروهای فشار خون از 24-48 ساعت قبل از انجام اسکن، قطع شود.
مصرف داروها و بارداری باید به اطلاع پزشک مرکز برسد. تمامی مدارک پزشکی ، تصاویر و گزارش بررسی های مربوط به خود را همراه داشته باشید.از آوردن همراه بیش از یک نفر در روز اسکن خودداری نمائید. نیازی به ناشتا بودن در روز اسکن نیست.در مجموع ، کلیه مراحل اسکن از زمان ورود تا تکمیل و خروج از موسسه 2 الی 3 ساعت بطول می انجامد.
رادیوداروهای Tc99m-MIBI وتالیم علاوه بر اینکه در اسکن قلب هم استفاده می شود، در سلولهای تومورال هم جمع می شود. از طرفی در تومورهای مغزی پس از درمان ( رادیوتراپی، جراحی و حتی شیمی درمانی) برای بررسی نتیجه درمان و وجود بافت تومورال زنده از ااین اسکن: اسکن مغز با MIBI یا Tl-201 استفاده می گردد. در ضمن برای بررسی عود بیماری هم قابل استفاده می باشد. در این اسکن 15 تا 20 دقیقه پس از تزریق رادیودارو تصویربرداری انجام می شود.
رادیوداروی Tc99m-MIBI علاوه بر اینکه در اسکن قلب هم استفاده می شود، در سلولهای تومورال هم جمع می شود. لذا در موارد خاصی جهت بررسی کل بدن وضایعات تومورال از این اسکن استفاده می گردد. حدود 15 تا 20 دقیقه پس از تزریق رادیودارو اسکن انجام می شود.
یکی از مهمترین موارد همراه با عفونتهای ادراری شیرخواران وکودکان وجود برگشت ادرار از مثانه به حالب می باشد. از این اسکن و همچنین تصویربرداری رادیولوژیک VCUG جهت بررسی وجود برگشت ادرار استفاده می شود. معمولاً با افزایش سن بیمار این مشکل خودبخود رفع می گردد. در مواردی که شدید بوده، ضایعه کلیوی ایجاد کرده باشد یا با افزایش سن برطرف نشود بیمار تحت عمل جراحی قرار می گیرد.
انجام DRC یا VCUG برحسب نیاز هر فرد ونظر پزشک مربوطه برای بیمار در نظر گرفته می شود. با توجه به تفاوتهایی که بین این دو روش وجود دارد ممکن است انجام یکی برای بیمار در نظر گرفته شود. فقط باید توجه داشت که حساسیت DRCپزشکی هسته ای برای تعیین وجود برگشت ادرار بیشتر و میزان اشغه دریافتی بیمار چندین برابر کمتر می باشد.
ابتدا برای بیمار سوند گذاشته شده ، سپس در زیر دوربین گاما در حین تصویربرداری مثانه با نرمال سالین و کمی ماده رادیوایزوتوپ به تدریج پر شده در حالیکه به صورت دینامیک تصویبرداری انجام می شود. در نهایت از مثانه کاملاً پر شده و در حال تخلیه نیز تصویر گرفته می شود. در صورت عدم همکاری بیمار ممکن است به کودک خواب آور داده شود.
در این نوع تصویربرداری ، به بررسی باز بودن شنتهای مختلفی که برای ارتباط قسمتهای مختلف بدن و همچنین ارتباط با وریدها گذاشته شده است پرداخته می شود.
یکی از عوارض ناتوان کننده بدخیمی ها، متاستازهای استخوانی و درد ناشی از آن است که بیشتر در سرطان پروستات و پستان دیده می شود. در کشورهای پیشرفته، یکی از درمان های رایج برای کاهش درد در متاستازهای گسترده استخوانی، استفاده از رادیو داروها نظیر استرانسیوم 89 یا ساماریوم 153می باشد. این درمان نیاز به بستری نداشته و به صورت سرپایی قابل انجام است. قبل از درمان، انجام اسکن استخوان جهت بررسی شدت و وسعت درگیری استخوانی لازم است. در حال حاضر در کشور ما علاوه بر متاسترون درمان با ساماریوم 153 با هزینه کمتر و اثرات کاملاً مشابه در دسترس می باشد.
لازم به ذکر است که درمان درد های استخوانی با این رادیوایزوتوپها نیاز به بررسیهای اولیه خاصی داشته که توسط پزشک انجام می شود. پس از تجویز رادیودارو در ابتدا ممکن است دردهای بیمار بیشتر شود و سپس کاهش یابد.
این رادیو دارو در درمان سرطان تیروئید و پر کاری تیروئید مقاوم به درمان دارویی، کاربرد گسترده ای دارد و بر اساس مطالعات انجام شده در 60 سال گذشته، عارضه جانبی قابل اهمیتی از آن مشاهده نشده است. قبل از تجویز ید، از بیمار خواسته می شود که به مدت 4 ساعت ناشتا باشد و مصرف داروهای خاص را نیز قطع کند.
علاوه بر درمان های سنتی مانند استرانسیوم 89 و ساماریوم 153 ، در حال حاضر رادیوم 223 برای درمان متاستاز استخوان در دسترس است. درمان به طور همزمان از چندین سایت در یک تزریق انجام می گیرد، که یک جایگزین برای درمان های سنتی تسکینی مانند پرتو درمانی است.
هنگامی که استخوان آسیب دیده است، بدن به طور طبیعی شروع به تعمیر منطقه آسیب دیده می کند. کلسیم یک ماده غذایی کلیدی در توسعه استخوان است، و به عنوان استخوان جدید شروع به تعمیر می کند.
متاستاز استخوان ثانویه، بسیار شبیه به استخوان شما است، مقدار زیادی از کلسیم به عنوان سلول های سرطانی بدون کنترل تقسیم جذب می شوند.
درمان رادیونوکلئید با استفاده از این واقعیت است که متاستاز استخوان ثانویه مقادیر زیادی از کلسیم را به نفع خود جذب می کند. مواد رادیواکتیو (رادیو ایزوتوپ) تزریق می شود ، این رفتار در بدن، بسیار شبیه کلسیم است. این ایزوتوپ رادیواکتیو است که در مناطق استخوان جذب خواهد شد ودر آن میزان سوخت و ساز بالا خواهد بود، به عنوان مثال در آن سلول به سرعت در حال تقسیم است. در موردی که در آن متاستاز استخوان ثانویه را توسعه داده اند، سلول های سرطانی ایزوتوپ رادیواکتیو جذب می کند. سپس با ارائه یک دوز تابشی موضعی بسیاربالا به طور مستقیم به منطقه آسیب دیده صورت می گیرد، در حالی که مناطق دیگر از استخوان سالم است. با توجه به ماهیت جذب، ایزوتوپ رادیواکتیو قادر به درمان قسمت های مختلف از متاستاز استخوان ثانویه به طور همزمان است.دوره تسکین درد می تواند بسته به ایزوتوپ رادیواکتیوی که استفاده می شود متفاوت باشد، معمولا دو ایزوتوپ رادیو اکتیو استفاده می شود، استرانسیوم و ساماریوم. در هر دو ازایزوتوپ رادیو اکتیو استفاده می شود که در آن سرطان اولیه یا پروستا ت یا پستان است. در حالی که استرانسیوم در دراز مدت تسکین
درد را فراهم می کند ، می تواند چند هفته ای برای پاسخ به بیمار طول بکشد. ساماریوم در عین حال که دارای پاسخ سریع است اما قادر به ارائه طول عمر مانند استرانسیوم نیست.
رادیوم 223 دی کلرید با پیشرفت های جدید که مانند کلسیم و ساماریوم، هدف قرار دادن متاستاز استخوان را بعهده دارد. توسط تابش کوتاه برد سلول های توموری را از بین می برد ، در حالی که به کمترین آسیب را به سلول های سالم و مغز استخوان می رساند. آزمایش های اخیر نشان می دهد که این کار به بقای کلی بیماران کمک می کند. رادیوم 223 دی کلرید تنها گزینه مناسب برای در مان سرطان اولیه پروستات است. درمان توسط یک متخصص بالینی پزشکی هسته ای با تجربه و یک فیزیکدان پزشکی حاضر به دادن مشاوره حفاظت در برابر تشعشعا ت در طول درمان و بعد ازعمل انجام خواهد شد.
با توجه به کوتاه برد بودن تابش، اقدامات احتیاطی لازم پس از درمان به حداقل می رسد. یک فیزیکدان پزشکی می تواند اقدامات احتیاطی معمول قبل از درمان را مورد بحث قرار دهد.
ید رادیواکتیو برای درمان سرطان تیروئید از قدیمی ترین و درماني ترین ، ید است که برای درمان سرطان تیروئید تثبيت ، وهمچنین براي طیف وسیعی از بیماری های خوش خیم تیروئید استفاده می شود. این درمان ها به خوبی وبا میزان موفقیت بالا تثبيت شده است.
ید رادیواکتیو به عنوان یک رادیو دارو یکی از قدیمی ترین و موفق ترین درمان رادیونوکلئید ارائه شده در سراسر جهان است. جذب طبیعی تیروئید به ید اجازه می دهد تا درمان تیروئید که غیر تهاجمی است با استفاده از ید رادیواکتیو بسیار هدفمند. ید رادیواکتیو دارای ویژگی های همان ید موجود در مواد غذایی؛ با این حال با ید رادیواکتیو تابش است که آسیب رساندن به بافت را ساطع می کند.
با ید رادیواکتیو است که معمولا به عنوان یک کپسول، بزرگتر از یک قرص پاراستامول معمولی داده شده است. همچنین می تواند به عنوان مایع مخلوط شده با آب تجویز شود. هنگامی که در جریان خون، تیروئید با ید رادیواکتیو برای تولید هورمون های T3 و T4 جذب می کند. تابش که توسط فرسایش ید رادیواکتیو (از بین می برد) به بافت اطراف آن داده می شود، تا زمانی که توسط تیروئید جذب می شود، آن را قادر به ارائه پرتو را به هدف محدود مي سازد.
تیروئید قادر به جذب تمام ید رادیواکتیو به عنوان یک ظرفیت محدود نيست . این است که چرا قبل از هر درمان با ید رادیواکتیو، یا یک رژیم غذایی کم ید و یاتزریق لازم است برای افزایش تحریک کننده تیروئید هورمون (TSH) برای حداکثر جذب از ید رادیواکتیو در زمان دو
تیروئید قادر به جذب تمام ید رادیواکتیو به عنوان یک ظرفیت محدود نيست. این که چرا قبل از هردرمان با ید رادیواکتیو، یا یک رژیم غذایی کم ید و یاتزریق برای افزایش تحریک کننده تیروئید هورمون (TSH) برای حداکثر جذب از ید رادیواکتیو، زمان لازم است.
تیروئید ي كه يد جذب نمی کند به خارج از خون فیلتر شده و دفع عمدتا از نه طریق ادرار، بلکه از طریق سایر مایعات بدن مانند عرق و بزاق انجام مي شود. به منظور به حداقل رساندن تابش اشعه به دیگرقسمت های بدن بیماران، تقاضا به نوشیدن مقدار زیادی مایعات و همچنین ادرار کردن ودوش به طور منظم مي شود.
دو شرط براي ید رادیواکتیوي كه استفاده می شود وجود دارد.
1. پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدی)
ید رادیواکتیو برای پر کاری تیروئید، جهت برداشتن بخشی از غده تیروئید استفاده می شود. این فرسایش منجر به کاهش حجم تیروئید فعال شده و منجر به کاهش در تولید هورمون تیروئید، از جمله تیروکسین (T4). هدف برای تولید هورمون برای بازگشت به سطح طبیعی است، با این حال گاهی اوقات ممکن است فرسایش در تیروئید به کمکاری منجر شود، در نتیجه
در این مورد، کم کاری تیروئید می تواند به راحتی با مصرف روزانه قرص تیروکسین اداره شود.
واقعیت این است که ید رادیواکتیو درمان غیر تهاجمی پرکاری تیروئید است كه نفع گزینه های تهاجمی ترازعمل جراحی را فراهم می سازد.
درمان ید رادیواکتیو برای پرکاری تیروئید که به صورت سرپایی در بخش پزشکی هسته ای بوشهر انجام شده است.
درمان شامل مشاوربالینی داده شده توسط پزشکان با تجربه پزشکی هسته ای و انتصاب مشاور حفاظت در برابر اشعه داده شده توسط یک پزشک فیزیکدان كه درمجموع حدود 30 دقیقه بطول انجاميد.
مشاوره حفاظت از اشعه بسته به اندازه تجویز دوز، شامل اقدامات احتیاطی اما معمولی است كه متفاوت مي باشد.
-
نزدیک (کمتر از طول بازو) و طولانی مدت (بیشتر از 10 دقیقه) در تماس با کودکان زیر شش سال و زنان باردار به مدت هشت روز
-
نزدیک (کمتر از طول بازو) و طولانی مدت (بیشتر از 10 دقیقه) با بزرگسالان در تماس منظم (به عنوان مثال دوستان نزدیک، اعضای خانواده) به مدت سه روز
-
به اشتراک گذاری تخت به مدت پنج روز
این اقدامات احتیاطی به طور معمول می تواند به یک برنامه روزانه بدون مانع بسیار خوب تبديل شود. یک فیزیکدان پزشکی می تواند اقدامات احتیاطی معمول قبل از درمان را تجويز كند.
میکروسفرها، حوزه های رزین های کوچک است که حاوی صدها ذرات رادیونوکلئید هستند، كه يك سبک درماني براکی تراپی رادیونوکلئید است كه برای درمان سرطان های کبد ایجاد شده است. ماهیت نتایج درمان نشان دهنده یک درمان مفید با کمترین هزینه براي عملکرد کبد است.
میکروسفرها حوزه رزین که هر یک شامل میلیون ها اتم رادیواکتیو، یا (ایتریم-90) می باشد. اتم هاي رادیواکتیو تابش کوتاه برد منتشر می کنند. هر یک از حوزه ها شامل میلیون ها اتم رادیواکتیو هستند، كه حوزه با دوز تابش بالا به یک محدوده کوچک در مناطق اطراف آن است.
این روش شامل ساخت یک برش کوچک در کشاله ران تحت بی حسی موضعی، و عبورکاتتر قابل انعطاف (لوله)، به شریان کبدی از طریق شریان فمورال و سلیاک است.
منابع شریان کبدی بيشترين خون را برای تومورهای کبد، با ارائه مستقیم به شریان کبدی براي اهداف انتخابی مي فرستند، كه با تنها درصد کمی (10-20٪) به بافت کبد سالم آسيب مي رساند.
مداخله رادیولوژیست ممکن است براي عرضه بیشترخون از بافت کبد سالم با عبور از کاتتر به شریان کبدی چپ یا راست باشد كه به شاخه هاي شریان اصلی کبد منجر خواهد شد. اگرتومور کبد به لوب سمت چپ یا راست کبد محدود شده باشد.
میکروسفرها ازطریق کاتتر اداره مي شوند و سفر درامتداد شریان کبدی و عروق خونی کوچک واقع در اطراف سطح تومورادامه مي يابد.
میکروسفرها نسبتا بزرگ هستند، آنها در مویرگها تعبیه شده و مقدار زیادی از اشعه به منطقه مورد 2-3mm در اطراف جایی که تومورها به دام افتاده اند مي فرستند. در نتیجه، هدف قراردادن تومورها ي انتخابي ، با ارائه یک دوزاز تابش بالااست، در حالی که به حداقل رساندن دوز به بافت کبد طبیعی است.
درمان توسط دو رادیولوژیست و متخصص طب هسته ای با تجربه تایید شده برای انجام این روش است و هر دو توسط یک تیم مجرب از فیزیکدانان پزشکی، رادیولوژی، و پرستاران پشتیبانی می شوند.
درمان در دو جلسه اتفاق می افتد، اولین ارزیابی قبل از درمان و در جلسه دوم، معمولا 2 هفته بعد انجام مي شد، كه تحویل میکروسفرها است.
در روز قبل از درمان، شما دو روش تحت عنوان آنژیوگرام و اسکن پزشکی هسته ای را خواهيد داشت.
آنژیوگرام یک تصویر دقیق از جزييات جریان خون به کبد را نشان مي دهد، که می تواند بین افراد متفاوت باشد. قبل از آنژیوگرافی، کشاله ران با یک بی حسی موضعی بی حس و یک برش کوچک بوجود مي آورند.
و سپس از طریق ، کاتتر (لوله) نرم انعطاف پذیر روي برش قرار داده و به شریان کبدی از طریق شریان فمورال (به طوری که کاتتر گاهی اوقات یک کاتتر فمورال نامیده می شود) فرستاده مي شود. هنگامی که کاتتر را در محل قرار مي دهند یک ماده حاجب (رنگي) است که از طریق لوله تزریق مي شود تصاویر رگهای خونی با استفاده از اشعه ایکس.
یک ردیاب رادیواکتیو كه تکنتیوم 99m-MAA ناميده مي شود، به برشي که در شریان کبدی قرار گرفته است تزریق می شود. این ردیاب رادیواکتیو یک ردیاب کم انرژی است که از رادیواکتیو میکروسفرها ي SIR با انرژی بالا تقليد مي كند.
ازکبد و ریه که با یک دوربین گاما تصویربرداري شده كه به تشخیص ردياب با انرژی پایین به تیم پزشکی اجازه می دهد محل ميكروسفرها را در روز درمان پیش بینی كند.
این روش معمولا درحدود 60-90 دقیقه طول می کشد، اما ممکن است در برخی از مواردبيشتر شود. این معمولا شامل ناراحتی شما و يا ممکن است احساس گرما یا احساس سوزش خفیف هنگامي كه ماده حاجب (رنگي) تزریق می شود داشته باشيد. سخت ترین قسمت در این روش ممکن است دراز كشيدن به شكل صاف باشد. بعد از این روش، شما می توانید یک رژیم غذایی طبیعی داشته باشيد و تمام فعالیت های عادی را درعرض 8 تا 10 ساعت از سر بگيريد.
به دنبال روش آنژیوگرافی، شما به پزشکی هسته ای برای اسکن منتقل خواهيد شد. اسکن شامل با یک دوربین گاما که به تشخیص مقدار کمی ازاشعه که توسط MAA داده می شود و یک کامپیوتربراي تعیین مقدار و محل MAA جذب شده توسط بدن می شود. گاهی اوقات MAA را از طریق کبد به ریه منتقل میشود. دکتر شما باید بداند که چه مقدار از MAA با يك دوز ایمن میکروسفرهاي SIR از كبد شماعبور مي كند.
در روز درمان شما نياز به آنژیوگرام دیگری داريد. این آنژیوگرام دوباره نیاز به یک برش کوچک در ناحیه کشاله ران با یک بی حسی موضعی دارد، به طوری که کاتتر را می توان به شریان کبدی متصل كرد.
این آنژیوگرام معمولا سریعتر از درمان قبل عمل مي كند. در اينجا رادیولوژیست براي شناسایی بهترین مکان برای كاتتر مداخله مي كند.
هنگامی که قرار دادن کاتتر تایید شد، می توان میکروسفرها را انتقال داد. این كار حدود 15-20 دقیقه طول می کشد. یک آرام بخش براي كمك به تسكين درد، به شما داده خواهد شد. اگر شما به آن نیاز داشته باشيد.
پس از عمل و تحویل میکروسفرها ،. یک پانسمان کوچک روي برش در ناحیه کشاله ران شما قرار می گیرد و فشار به محل مورد نظر برای 10-15 دقیقه اعمال می شود. ازشما خواسته می شود كه در حدود 4 ساعت برای جلوگیری از خونریزی دراز بكشيد . بعد از آن روز و یا صبح روز بعد، شما یک اسکن پزشکی هسته ای دیگر برای قرار دادن میکروسفرها را خواهيد داشت.
این روش در کل ازابتدا تا انتها حدود یک ساعت طول می کشد.
میکروسفرها تنها برای مدت زمان محدود در رادیواکتیو باقی مي مانند. پس از دو هفته بخش بسیار کوچکی از تابش اولیه باقی می ماند و بعد از 1 ماه از تابش برای تبدیل شدن غیر قابل کشف است. میکروسفرها ي رزین در کبد به طور دائم باقی مي ماند. آنها بی ضرر هستند.
پیش از ترخیص، یک فیزیکدان پزشکی شما را با ارائه كاتولوگ و توضیح اقدامات احتیاطی خاص که باید انجام شود كه به حداقل رساندن خطر تابش به دیگران است راهنمايي مي كند. به طور معمول،به دلیل تابش کوتاه برد و طول عمر کوتاه، این اقدامات احتیاطی به حداقل رساندن (کمتر از طول بازو) و طولانی مدت (بیشتر از 10 دقیقه) تماس با همکاران و یا کودکان خردسال برای هفته اول پس از آن تجویز مي شود.
این اقدامات احتیاطی به طور معمول می تواند به یک برنامه روزانه بدون مانع بسیار خوب تبديل شود. یک فیزیکدان پزشکی می تواند اقدامات احتیاطی معمول قبل از درمان را مورد بحث و بررسي قرار دهد.