ترانوستیک (Theranostics)

ترانوستیک شاخه ای جدید از علم پزشکی است که ترکیبی از درمان اختصاصی هدفمند بر پایه ی تست تشخیصی اختصاصی هدفمند می باشد. این شاخه جدید امکان تبدیل پزشکی عامه و سنتی را به پزشکی فردی و دقیق معاصر فراهم می کند. همچنین به کمک این تکنیک امکان تشخیص، چگونگی دارورسانی و نظارت بر پاسخ درمان فراهم می شود. این تکنیک در واقع بر فردی سازی درمان تکیه دارد، به گونه ای که درمان برای هر فرد متمایز از فردی دیگر با ویژگی های متفاوت باشد.

واژه (theranostic) از ترکیب دو واژه لاتین diagnosis به معنای تشخیص و therapy به معنای درمان می باشد. ترانوستیک استفاده از یک روش اولیه تشخیصی برای افراد بیمار به منظور ارزیابی آن ها برای پاسخ احتمالی آن ها به داروی جدید و یا تطابق آن روش درمانی به بیمار بر پایه نتیجه این تست می باشد.

در پزشکی هسته ای ترانوستیک تاریخچه ای طولانی دارد و شامل استفاده از یک ماده رادیواکتیو تشخیصی باند شده به دارویی خاص است که به منظور تشخیص بیماری و با اتصال دارو بر گیرنده های خاص سلول مورد نظر انجام می شود. پس از تایید تشخیص بیماری، از یک ماده رادیواکتیو درمانی متصل شده به همان دارو یا بسیار مشابه به داروی قبل جهت درمان استفاده می شود. این روش طی سالیان طولانی و با استفاده از ید -131 رادیواکتیو برای تشخیص و درمان سرطان تیروئید استفاده می شده است.

یک تست تشخیصی خاص یک هدف مولکولی خاص دریک تومور را نشان می دهد، به این ترتیب یک عامل درمانی هدفمند مبتنی بر تشخیص می تواند به طور خاص آن گیرنده در تومور را هدف قرار دهد، و نه به شکل وسیع تر از محل مورد نظر که قبلا در پزشکی سنتی استفاده می شد. این روش معاصر، درمانی بیمار-محور است که در زمان مناسب و با دز دارویی مناسب، درمانی هدفمند تر و کارآمد تر ارائه می کند به گونه ای که بر خلاف دهه های گذشته که یک داروی خاص به جهت بیماری خاص برای همه افراد بیمار استفاده می شد، در این روش داروی مناسب و صحیح به بیمار مناسب تعلق بگیرد و پزشکی فردی صورت می گیرد. ترانوستیک یک طرح درمانی موفق و مقرون به صرفه را ارائه می کند.

با پیشرفت علم رادیوداروهای ترانوستیک زیادی مطرح شده است از جمله مانند کاربرد 68-Ga-DOTATOC تشخیصی متصل شده به گیرنده های سوماتواستاتین در تومور های نورواندوکراین و استفاده از 177Lu-DOTATATE یا 90Y-DOTATOC به منظور درمان این تومورها.