سوالات شایع در بخش پزشکی هسته ای

آیا آلر‍ژی به مواد رادیواكتیو وجود دارد؟ اگر ایجاد شد به چه كسی خبر بدم؟

به طور كلی آلرژی به مواد رادیواكتیو وجود ندارد. در موارد بسیار نادر كه آلرژی ممكن است به علت مصرف داروهای غیررادیواكتیو ایجاد شود به بخش پزشكی هسته ای اطلاع دهید. بهتر آن است كه قبل از شروع تست، به تكنولوژیست پزشكی هسته ای اطلاع دهید.

مواد رادیواكتیو تا چه مدت در بدنم باقی می‌ماند؟

اكثر مواد رادیواكتیو تا روز بعد از انجام اسكن كاملاً از بدن پاك می‌شوند.

آیا انجام اسكن هسته‌ای برای اطرافیان ما ایجاد خطر می‌كند؟

به جز در موارد استثناء كه برای درمان بیماران سرطانی استفاده می‌شود كه آن هم بیمار 3 روز بستری می‌گردد در بقیه موارد هیچ خطری متوجه اطرافیان نیست.

بعد از انجام اسکن ، من باید به چه نكاتی توجه كنم و چه چیزهایی را رعایت كنم؟

به طور كلی احتیاطات خاصی لازم نیست ولی بهتر است از تماس بسیار نزدیك برای طولانی مدت به خصوص بچه‌ها و خانم‌های باردار فقط در 24 ساعت اول بعد از اسكن پرهیز كنیم پس برای خود یك محیط جداگانه ( ایزوله ) درست نكنید. تأكید می شود لازم به دوری اطرافیان و یا فرستادن آنها به منازل اقوام وآشنایان نیست. تماس طولانی مدت تا روز بعد از انجام تست بهتر است در فاصله 1-2 متری باشد. تماس كوتاه مثل خوش و بش كردن یا بوسیدن بچه ها موردی ندارد.

مواد رادیو اكتیو در بدن چگونه كار می‌كنند؟

مقدار بسیار ناچیز مواد رادیواكتیو به مولكول‌های بدن وصل می‌شوند و به داخل ارگانی كه مدّ نظر برای تصویربرداری است فرستاده می‌شوند. امواج دریافتی از بافت مورد نظر توسط دوربین گاما جذب شده و توسط كامپیوترها پردازش می‌گردد و در نهایت تصاویر عملكردی ایجاد می‌گردد.

چرا باید مدت نسبتاً طولانی در فاصله بین تزریق دارو و تصویربرداری صبر كرد؟

چون در پزشكی هسته‌ای دقیقاً سیستم عملكردی بدن دنبا ل می‌شود پس در عمل بعد از تزریق مواد تا جذب در بدن بسته به نوع ماده و بافت مورد نظر در بدن، میزان تجمع در ارگان خاص متفاوت است. مثلاً در اسكن قلب در هر مرحله بعد از تزریق 1/5 ساعت به طول می‌انجامد كه ماده رادیواكتیو به خوبی جذب قلب شود و سپس تصویربرداری شروع گردد. همكاران پزشكی هسته‌ای تعداد ساعات كلی را خدمت شما در موقع پذیرش می‌گویند و گرنه در عمل‌، دو مرحله تزریق هر كدام 4 دقیقه و دو مرحله تصویربرداری هر كدام 10 دقیقه (در كل كمتر از 30 دقیقه) معطلی ندارد. در اسكن استخوان از لحظه تزریق باید 3 ساعت صبر كرد و بعد 10 دقیقه تصویربرداری كرد. در این مدت بیمار با اجازه همكاران پزشكی هسته‌ای می‌تواند به بیرون از بخش بروند.

خطرات انجام اسكن قلب چیست؟

اسكن قلب 2 مرحله استرس و استراحت دارد. در مرحله استرس به قلب بیمار یا با داروی غیررادیواكتیو ( آمپول زرد رنگ ) و یا با تست ورزش، فشار وارد می‌كنیم و از قلب بیمار تحت فشار عكس می‌گیریم و سپس 2-3 ساعت بعد از آن در مرحله بدون هرگونه فشاری ( استراحت ) عكس می‌گیریم و سپس این دو عكس را مقایسه می‌كنیم. به طور كلی انجام اسكن قلب چه با استرس دارو و یا تست ورزش خطری ندارد.

مواد رادیواكتیو از چه راه‌هایی وارد بدن بیمار می‌گردد؟

معمولاً از طریق سیستم وریدی یا سیاهرگ وارد بدن بیمار می‌شود اگرچه بعضی مواقع از راه خوردن هم وارد بدن بیمار می‌گردد.

آیا مواد رادیواكتیو مشابه مواد حاجب در رایولوژی ( عكس رنگی ) عمل می‌كنند؟

خیر، اینها دو تركیب متفاوت هستند. در استفاده از مواد رادیواكتیو، هیچگونه آلرژی دیده نمی‌شود ولی در مواد حاجب در رادیولوزی نیاز به مراقبت جهت این مهم وجود دارد.

اگر من به ید حساسیت داشته باشم، آیا خوردن ید رادیواكتیو جهت درمان پركاری تیروئید باعث ایجاد آلرژی در بدن من می‌گردد؟

خیر، این مورد منتفی است و آلرژی ایجاد نمی‌شود.

آیا برای انجام اسكن‌های هسته‌ای در یك دوره زمانی خاص محدودیت وجود دارد؟

در کل، در اسكن‌های پزشكی هسته‌ای مقادیر بسیار ناچیز مواد رادیواكتیو استفاده می‌گردد به طوری كه بعضی از اسكن‌های پزشكی هسته‌ای مثل اسكن مثانه برای برگشت ادرار 50 برابر كمتر از تست مشابه در بخش رادیولوژی به مریض اشعه می‌رساند. دركل حتی در اسكن پزشكی هسته‌ای با استفاده از بیشترین مقدار ماده رادیواكتیو، از انجام یك سی تی اسكن معمولی به بدن بیمار كمتر اشعه می‌رساند پس نكند كه نام هسته‌ای شما را نگران كند.با توجه به موارد فوق، انجام اسكن های متعدد در یك بازه زمانی خاص موردی ندارد.

جواب عكس من چه موقع آماده می‌شود؟ جواب تستم را از چه کسی می توانم مطلع بشوم ؟ آیا از تکنولوژیست مربوطه بپرسم؟

اغلب اوقات جواب اسكن شما در همان روز آماده می‌گردد ( عصر همان روز ) و شما بهتر است تا 1-2 روز بعد جواب را به پزشك معالجتان نشان دهید و جواب از پزشک معالج خود جویا شوید و از اینکه از همکاران ما درباره پاسخ خود سوال نمی فرمایید کمال تشکر و قدردانی را داریم.
نكته مهم این كه در روز انجام اسكن یا گرفتن جواب، تمامی مدارك در رابطه با بیماری خود را برای ما بیاورید. عكس‌های قبلی مثل سی تی اسكن، سونوگرافی، عكس ساده و ... فراموش نشود.

آیا من باید لباس مخصوص بپوشم؟

به جز در بخش درمان، در بقیه موارد لازم به پوشیدن گان نیست.

آیا من می‌توانم جواهرات یا دیگر زیورآلات خودم در حین انجام تست بپوشم؟

به دلیل این كه ما در پزشكی هسته‌ای معمولاً از سرتا سر بدن عكس می‌گیریم ( برخلاف دیگر عكس‌ها كه از یك ناحیه خاصی گرفته ‌می‌شود ) پس بهتر است در روز انجام اسكن جواهرات یا دیگر زیورآلات خود را نپوشید.

آیا در صورتی كه من وسیله‌ای در بدنم باشد مثل پیس قلبی، می‌توانم در بخش پزشكی هسته‌ای اسكن انجام بدهم؟

در بخش پزشكی هسته‌ای برخلاف MRI ، موردی ندارد البته در صورتی كه پروتز در بدنتان استفاده شده، بهتر است جهت تصویربرداری با دقت بیشتر به تكنولوژیست اطلاع دهید.

آیا انجام اسكن پزشكی هسته‌ای برای من خطرناك نیست؟

با توجه به مقادیر بسیار ناچیز مواد رادیو اکتیو مورد استفاده در پزشکی هسته‌ای به هیچ وجه مشکلی ایجاد نمی‌شود و ضمناً تا به حال هم هیچ موردی گزارش نگردیده است.

تفاوت اسكن‌های هسته‌ای با دیگر تست‌ها مثل سی تی اسكن، عكس ساده، MRI در چیست؟ كدام بهتر است؟ اسكن قلب بهتر است یا آنژیوگرافی ؟ اسكن كلیه بهتر است یا سونوگرافی از كلیه‌ها؟

ابداع رشته جوان پزشكی هسته‌ای در كنار دیگر روش‌ها به دلیل این بود كه دیگر تست‌ها بیشتر آناتومی و كالبد بافت یا ارگان را نشان می‌دهند ولی پزشكی هسته‌ای بیشتر عملكرد و فیزیولوژی ارگان را نشان می‌دهد. دركل این تست‌ها مكمل یكدیگر هستند و جای یكدیگر را نمی‌گیرند. مثلاً آنژیوگرافی، عروق قلب را نشان می‌دهد ولی اسكن دیواره‌های قلب را نشان می‌دهد.

دلیل بررسی دقیق اسم و سن افراد و چک کردن بعضا چندباره و نیز تفاوت در تصویربرداری حتی برای یک نوع مطالعه چیست؟

به علت متفاوت بودن هر نوع ماده مصرفی اعم از رادیواکتیو و غیر رادیواکتیو برای هر نوع مطالعه خاص ونیز متفاوت بودن بیماران نیاز به تصایر اضافی و مختلف می باشد که رعایت این نکات ، دقت بلایی می طلبد که از حسن همکاری شما سپاسگزاریم.